Rust bij kinderen met een verstandelijke beperking

Kinderen met een verstandelijke beperking ervaren doorgaans opvallend meer (chronische) stress. Verschillende oorzaken kunnen hierbij een rol spelen. Vaak hebben zij moeite met prikkelverwerking – hun ‘filter’ werkt minder goed of op een andere manier - waardoor ze makkelijk over- of onderprikkeld raken. Daarnaast komen zij doorheen hun leven soms heel wat obstakels tegen, zoals ziekenhuisopnames, meermaals van school veranderen, enz., wat onrechtstreeks een impact heeft op hun welbevinden. Verder kunnen zij hun emoties moeilijker uiten en beschikken ze vaak niet over geschikte ‘coping strategieën’: manieren die we onszelf gaandeweg eigen maken om bij stress terug tot rust te komen. Denk hierbij aan sporten, even rustig een tijdschrift lezen, ventileren bij een vriend, …

Binnen de thuisbegeleiding geven ouders regelmatig aan dat hun kind vaak ‘ontregeld’ is of moeilijk verstaanbaar gedrag stelt. Dit uit zich in onrustig ‘rondfladderen’, plotse stemmingswisselingen, driftbuien, moeilijk in- of doorslapen, anderen pijn doen, tot zelfs zelfverwondend gedrag. Ouders zitten dan vaak met de handen in het haar. Samen gaan we dan op zoek naar manieren om meer rust te brengen. Enerzijds kijken we naar wat preventief kan helpen, bv. door meer duidelijkheid en structuur te installeren, rustmomenten overdag in te bouwen en/of een apart rusthoekje te creëren. Anderzijds zoeken we naar acties die helpend zijn op een moment van grote onrust, bv. uit de situatie halen, toeleiden naar een veilig plekje, nabijheid bieden, afleiden, enz. Daarnaast zijn er heel wat materialen en praktische hulpmiddelen die hierbij kunnen helpen. Tegenwoordig zijn de meeste verkrijgbaar via de grotere webshops en in verschillende prijscategorieën. Hou uiteraard rekening met mogelijk kwaliteitsverschil. Hieronder geven we graag enkele voorbeelden mee.

White Noise Machine/Witte ruis apparaat

Een witte ruismachine produceert een monotoon, soort ruisend geluid. Het klinkt wat als een waterval of wind die door de bomen waait. Soms is het geluid geïnspireerd door ‘baarmoedergeluiden’. Door het constante achtergrondgeluid, worden andere, kleine geluiden minder snel geregistreerd. Vaak heeft dit een kalmerende werking. Je vindt ze ook vaak terug op websites voor babyspullen.

Voorbeeld: De 5 beste white noise apparaten van 2025

Weighted Blanket/Verzwaringsdeken

Een verzwaringsdeken is – de naam zegt het zelf - een deken dat extra verzwaard is, vaak met een vulling van een soort geruisloze kralen. Zo'n verzwaarde deken werkt volgens het principe van diepe drukstimulatie (DPS), waarbij het gewicht van de deken een kalmerend en ontspannend effect heeft op het zenuwstelsel. Bij kinderen die lichamelijk moeilijk tot rust kunnen komen, kan dit erg helpend zijn. Je kan ze gebruiken voor het slapen gaan, maar even goed om een rustmomentje overdag in te bouwen. Ze bestaan in verschillende gewichten; hou hierbij rekening met het gewicht van je kind. Het deken mag niet meer dan 10% van het lichaamsgewicht wegen.

Voorbeeld: Verzwaringsdeken kopen? Kijk snel! | bol

Slaaptunnel

Gelijkaardig aan het concept van een zwaartedekens vind je tegenwoordig ook slaaptunnels. Een slaaptunnel bestaat uit een rekbare stof en schuif je als een hoes over de matras heen. Dit zorgt voor een bepaalde druk en een geborgen, veilig gevoel. 

Voorbeeld: bol.com | Zoekresultaten voor 'slaaptunnel'

Boodie

De Boodie is een comfortvest met kap, waarbij de kap zorgt voor een dempend effect voor licht en geluid. De Boodie is mouwloos zodat je het vest in de zomer met een hemdje en in de winter met een trui kan dragen. Boodie - Feelgood Hoodie 

Kauwketting/bijtketting

Een kauwketting of bijtketting is een siliconen hanger om op te bijten of kauwen. Kunnen kauwen kan helpend zijn bij de prikkelverwerking en voor kinderen die motorische onrust vertonen, snel afgeleid zijn, of een grote kauwbehoefte hebben. Soms kan het mild zelfverwondend gedrag helpen voorkomen.

Voorbeeld:    Bijtketting.nl - Bijtketting - Kauwketting - Kauwsieraden - Voor Jong En Oud

Rusthoekje

Het kan erg helpend zijn om thuis een veilig hoekje te creëren, waar je kind zich even in kan terug trekken. Dit kan op verschillende manieren. Een aparte kamer/ruimte kan een idee zijn, maar vaak hebben kinderen behoefte aan de nabijheid van hun ouders, al is het op gehoorsafstand. Soms is het voldoende om in de woonruimte een knus plekje te voorzien, zoals een tentje.